تحلیل روایی دگرگونی ارزش ها، هویت ها و سبک های زندگی در سینمای بعد از انقلاب

Authors

جمال محمدی

عبدالله بیچرانلو

abstract

تامل جامعه شناختی در روایت های سینمایی تحولات اجتماعی، در سه بعد ارزش ها، هویت ها و سبک های زندگی، در ایران پس از انقلاب دغدغه محوری این پژوهش است. چارچوب مفهومی پژوهش نخست موضع آن را درباره تعامل اثر هنری و جامعه تبیین می کند و سپس مضامین میانجی تحقیق، یعنی تحول ارزش ها و هویت ها و سبک های زندگی را مفهوم پردازی می کند. روش شناسی تحقیق، کیفی است: نخست با بکارگیری روش «تحلیل روایت نشانه شناختی»، فیلم ها تحلیل شده اند؛ سپس، از دل این تحلیل، مقولات اجتماعی آن ها استخراج شده و از طریق راهبرد تحلیل تماتیک، از منظری جامعه شناختی، تحلیل شده اند. میدان مطالعه کل سینمای بعد از انقلاب است که به شیوه نمونه گیری هدفمند از هر دهه چند فیلم انتخاب شده اند: «نرگس»، «عروسی خوبان» (دهه شصت)، «آژانس شیشه ای»، «زیر پوست شهر»، «اعتراض»، «روسری آبی»، «شوکران» (دهه هفتاد)، «بوتیک»، «چهارشنبه سوری»، «محاکمه در خیابان»، «درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین» (دهه هشتاد). نتایج تحقیق نشان می دهد سینمای اواخر دهه شصت نمایانگر نخستین نشانه های ترک برداشتن انسجام اجتماعی ای است که خود نمود عینیت یافتن گفتمان ارزش مدار آن دهه بوده است. ملودرام های اجتماعی دهه هفتاد روایت هایی هستند از تضاد ارزش ها، چندپارگی های هویتی، تلاطم های خانوادگی و شکاف نسلی در شرایط اجتماعی سیطره گفتمان توسعه گرایی؛ سینمای دهه هشتاد تصویرگر شکلی از زندگی روزمره به همریخته، اضطراب زا، سرد و بی روح، تهی از معنا و خودآیینی، و یأس آور است. روایت سینما از تحول این فضاها، روایت تغییر شکل «انسان آرمان خواه و ارزش گرا» دهه شصت به «انسان فردیت طلب و خودآیین» دهه هفتاد و سپس به «انسان میانه حال و نسبیت اندیش» دهه هشتاد است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بازنمایی دگردیسی مادری در سینمای ایران بعد از انقلاب(ساختار روایی و ایدئولوژیک فیلم ها)

برای چارچوب نظری مناقشات نظریه پردازان فمینیست بر سر تایید و انکار غریزه ی مادری در زنان به کار رفته و مفاهیمی مانند مادری، مادر بیولوژیک، اسطوره مادری، غریزه مادری، تجربه ی مادری، مادری متکثر، نهاد مادری در تحلیل فیلم ها مورد استفاده قرار گرفته است. فیلم های مورد بررسی در این پژوهش عبارتند از: فیلم «مادر» علی حاتمی، «مهر مادری» کمال تبریزی، «دعوت» ابراهیم حاتمی کیا، «گیلانه» رخشان بنی اعتماد، ...

بازنمایی ارزش های اجتماعی زن در سینمای بعد از انقلاب :مقایسه دو دوره اصلاح طلبی و اصولگرایی

مسئله این پژوهش، چگونگی بازنمایی عملکرد اجتماعی زنان در سینمای پس از انقلاب اسلامی ایران است. برای این منظور با استفاده از روش کیفی تلفیقی نشانه شناسی، بازنمایی ارزش‌های زن در سینمای بعد از انقلاب مورد مقایسه قرار گرفته است. در چارچوب نظری این تحقیق نظریه نمایش جنسیت و کنش متقابل گافمن و ایده آل تایپ ماکس وبر استفاده شده اند و بدین ترتیب الگوهای تفسیری و تفسیر ارزش­های اجتماعی بازنمایی شده در خ...

full text

صورت‌بندی‌های گفتمانی قهرمان در سینمای حادثه‌ای بعد از انقلاب تحلیل گفتمان فیلم‌های افعی و سناتور

در تحقیق حاضر گفتمان قهرمان و ضد قهرمان در ژانر حادثه ای مورد بررسی قرار می گیرد. در پژوهش حاضر سه سطح تحلیل برای بررسی نمونه‌های سینمایی انتخاب شده است تا از سطح توصیف صرف فراتر رفته و وارد تحلیل گفتمان متون شویم. هدف از این پژوهش بررسی نحوۀ بازنمایی خودی در مقابل دیگری است. تصویر قهرمان به تنهایی مسئلۀ تحقیق نبوده است و تا جایی مورد بررسی قرار می گیرد که ضدقهرمان نیز حضور داشته باشد. در سطح...

full text

بازنمایی هویت دینی در سینمای پس از انقلاب اسلامی

مقالة پیش رو کوششی است که با در نظر گرفتن سه مولفة اساسی (خدا، فرد دین‌دار و دین‌داری) و با توجه به نظریة هویت و نظریة بازتابندگی آنتونی گیدنز انجام شده است. سینما نیز به‌عنوان یکی از اثرگذارترین ابزارهای رسانه‌ای در جهان معاصر، متن اصلی این بازنمایی است. سوال اصلی، توجه به چگونگی بازنمایی هویت دینی در سینمای پس از انقلاب است. هدف از این مقاله، توصیف چگونگی بازنمایی هویت دینی (سنتی/ بازتابنده) ...

full text

بررسی جامعه‌شناختی سبک زندگی در سینمای ایران پس از انقلاب (فیلم‎های اجتماعی پرفروش دهۀ 1380)

هدف پژوهش حاضر بررسی تصویری است که سینما، به‌مثابۀ رسانه، از فرهنگ، ارزش‎ها و هنجارهای اجتماعی، و به‌طور کلی سبک زندگی به مخاطبان خود ارائه می‎دهد. به همین منظور تعداد سی فیلم سینمایی، از فیلم‏های اکران‌شده در دهۀ 1380، با درنظرگرفتن دو ملاک «ژانر اجتماعی ثبت‌شده در وزارت ارشاد» و «پرفروش‌بودن» (میزان استقبال مخاطبین) انتخاب و بررسی شدند. چهارچوب نظری «سبک زندگی» تلفیقی از نظریۀ شریعتی و رشاد ا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران

Publisher: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

ISSN

volume 6

issue 23 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023